تعاریف مختلفی از شاه نشین وجود دارد ازین قبیل میتوان به سه مورد زیر اشاره کرد:
- تو رفتگی داخل پنج دری‌ها است که کمی از سطح زمین بالاتر بوده و معمولاً بزرگ خانه یا مهمان در آن می‌نشینند
- یک فضای تو رفته با سقف نیم گنبدی با فضایی مانند یک طاقچه گود، که در این معنی آن را نشیمن نیز می‌خوانند
- بخشی از تالار که بلندتر از دیگر قسمت‌هاست
کاربرد شاه نشین
با توجه به تعاریف بالا، شاه نشین یکی از موارد طراحی داخلی به سبکی سنتی و کلاسیک است. معمولا شاهنشین در شمال ویلا ساخته میشود و از نور آفتاب به خوبی بهرمند است. در بالاترین بخش ویلا از ان استفاده میشود و میتواند با پنجره ، ستون و دیوارهای محصور شود و یا یک فضای مسقف باشد که به صورت بیرون آمدگی در نمای ویلا باشد که به باغ و حیاط و ... دید خوبی دارد.
در معماری ایرانی شاه نشین به پنج دری یا سه دری هم معروف است که در گذشته این قسمت از خانه، توسط بزرگ خانواده برای پذیرایی میهمانان ویژه استفاده میشد، امروزه این قسمت جلوه تشریفاتی داشته و اگر به درستی طراحی شود، می تواند محبوب و همه گیر شوند. در حال حاضر فضای شاه نشین کاربردهای مختلفی دارد و می تواند به عنوان محل قرار گیری تخت ، محیط مخصوص مطالعه، نشیمنگاه، محل هایی برای نگهداری از وسایل و قرار دادن قفسه ها، برای قرار دادن صندلی های آشپزخانه یا ناهارخوری، و یا ترکیبی از تمام این موارد استفاده قرار گیرد.
جزئیات مهم در طراحی شاهنشین
از مشخصه های بارز یک شاه نشین مطلوب و دلنشین، جزییاتی چون گچ بری ها، آینه کاری ها طراحی پنجره های بزرگ و نورگیر، سقف بلند و تهویه مناسب، نشیمن دنج و دید عالی به فضای بیرونی ویلا مانند باغ ، دریا ، جنگل و ... است.
برای اینکه یک شاه نشین ایده آل در ویلا طراحی و اجرا کنیم به جزییات بسیاری باید توجه کرد، پنجره های بزرگ و یکپارچه جلوه ویژه ای به این فضا میبخشد ، در گذشته از شیشه های رنگی برای برای پنجره های اتاق های پنجدری استفاده میشد . اما امروزه با طراحی پنجره های مدرن تنوع در طراحی پنجره های شاه نشین بسیار بالاست و طراحی و انتخاب پنجره شاه نشین بسته به نوع سلیقه ، کاربری و سبک معماری است.
استفاده از حوض در روبروی پنجره های شاه نشین هم از موارد معمول و پرکاربرد بوده که با باز شدن پنجره های شاه نشین باعث تهویه بهتر و خنک شدن فضای شاه نشین میشود و همچنین با انعکاس نور در آب حوض و شیشه های رنگی منظره زیبایی از رقص نور های رنگی در فضای داخلی اتاق شاهنشین ایجاد میکند.
شاه نشین در ویلاهای ساحلی که تریپلکس و دوبلکس هستند، منظره زیبای ساحل را نصیب ساکنین ویلا مینماید. صدای مرغ های دریایی و امواج به همراه نسیم خنکی که از سمت دریا به ساحل میوزد تجربه دل انگیزی را هنگام استراحت در شاه نشین یک ویلای ساحلی رقم میزند.
در ادامه تصویر چند شاه نشین زیبا از ویلاهای ساحلی در زیباکنار را مشاهده میکنید :
